Opis
Czyżynka, pot., dług. 13 km, pd. Strzegomki (→ Bystrzyca→ Odra), wypływa na płd. od wsi Lubomin, opływa g. Czyżową, uchodzi na płd.-zach. od wsi Cieszów, dśl., gm. Stare Bogaczowice
Etymologia
▶
N.
Zeis Fluss
,
Zeis Bach
(drugie człony od ap.
Fluss
‘rzeka’,
Bach
‘potok, strumień’) pozostaje w związku z n. góry i zamku
Zeisberg
/
Zeisburg
,
Zeiskenberg
,
Zeisken Schloss
, też
Czeschhaus
, dziś
Czyżowa
(góra) i
Cisów
(zamek, też n. przys.), por.
Zeisberg
,
Zeiskenberg
, dziś
Cisów
, por.
Cziskenberg
(1242) CdSil VII/1 nr 5916, von
Ciskberg
1341 CdSil XXX nr 6582, de
Czysberge
,
Czisberg
,
Czeisberg
,
Czyskberge
1366–76 LandbSch I nr 41 i n.,
Czeyskberg
1398,
Czeisberg
1408 GrMark I 526,
Zeisberg
ok. 1660 MpDSSvid,
Zeiskenberg
,
Zeisken Schloß
1736 MpWielSchw,
Zeisbg.
,
Czeschb.
1829 MpRey nr 151,
Czeschgaus
, oder
Zeiskenschloß
1830 Kn 98. Nazwa ta stanowi zapewne adaptację dawnej
słow.
n. na
Czyż-
(por. n. os.
Czyż
SSNO I 444, ap.
czyż
) lub
Cis(z)
(por. n. os.
Cis
,
Cisz
SSNO I 381, ap.
cis
) bądź
Ciesz-
/
Czesz-
(por. n. os.
Ciesz
,
Czesz
,
Cieszka
,
Czeszka
SSNO I 372, 373).
▶
Do
niem.
form adaptacyjnych por.
niem.
ap.
Zeise
,
Zeisig
,
śrwniem.
zîse
‘czyż’ DWB XXXI 516 (<
psł.
*
čižь
,
stp.
czyż
,
cyż
,
czes.
číž
SEBor 105). Zapis z 1828 r.
Ziyska
może sugerować, że n. w. występowała także w formie z suf.
-ka
, choć prawdopodobnie jest forma ponowiona z n. ter. lub n. m.
▶
N.
Czyżynka
została wprowadzona urzędowo po 1945 r., obocznie funkcjonuje także n.
Czyżówka
.
Literatura
SNGŚl II 77