Brda

Opis

Brda, rz., dług. 245,32 km, ld. Wisły wypływa z jez. Kamień, płynie przez Starą Brdę, jez. Szczytno, Męcikał, Jezioro Koronowskie, uchodzi na terenie Bydgoszczy

Etymologia

Pierwotnie Dbra od psł. ap. * dъbra ‛wąwóz, parów, jar, dół, dolina (porośnięta lasem)’ Spsł V 147. J. Rozwadowski uznał nazwę za celtycką (Rozw 52–55) , H. Górnowicz – za staroeuropejską od ide. rdzenia * dheubh- (HE I 3), E. Rzetelska-Feleszko i J. Duma (RzDumaP 21–22) i Z. Babik (52–55) za słowiańską, co jest przekonujące. Forma Brda powstała w wyniku przestawki spółgłosek, postaci niem. Bra , Bda , Brahe , Braa z uproszczeniem spółgłosek nagłosowych, zapis Beris zlatynizowany. Por. odhydronimiczną n. wsi Brda : Bra 1382, Brewhaus 1438, Brdawelth 1511-12 NMPol I 334, n. osady Nowa Brda : Neubras 1770, Neu Braa Nowa Brda 1879 NMPol I 335 i Stara Brda Pilska : młyn Berski 1664, Alt Braa 1796–1802 NMPol I 335. N. śrb. Kamionka od ap. kamionka ‘kupa kamieni’ lub od dawnego przym. kamiony, kamionny ‘kamienny’, z suf. -ka .

Literatura

RzDumaP 21–22
Górnowicz, HE I 3
Milewska, PMT XV 124–25
Babik 353–5

Dokumentacja

Dbram

1145 CdP II 590

circa fluvium Dbram

(1280)XVIII Perl 275

Dbra

1280 Lor X 98

et aquam fluvii Dbre

1288 Lor X 98

Dobra

1301 Koz I 27

Bra

1313 PrUr II 61

Bda

1323 UKT 3

Beris

1342 PrUr III 348

Bro , Bra

(1346)1400 PrUr IV 47

Beda

1400 UKT 135

do Brdy formy przypadka zależnego: D

1470 DO II 15

rzeka Bra … u zarzecza rzeki Bri formy przypadka zależnego: D

1565 Lupom 14, 75

na rzece Brze formy przypadka zależnego: Ms

1624 LuPrus 189

Brahe, Brah Fl.

1796–1802 MpSchröt VIII, XIV

Brahe Fl.

1802–03 MpGillyPr

Brda

1846 KsP 14

Brda , niem. Brahe , rzeka, wypływa z południowej części jeziora Szczytno

1880 SG I 356

łączy z rzeką Brdą ; milę od rz. Brdy Czarna woda przepływa tylko północną część … do Czarnej wody formy przypadka zależnego: N., D

1880 SG I 617, 619

rzekę Bdę Brda ) formy przypadka zależnego: B

1880 SG I 705

Znaczniejsze rzeki są Gwda i Brda … rzeka Brda Brahe )

1880 SG I 865

Fletnowo … blisko Brdy formy przypadka zależnego: D

1881 SG II 394

Ruda … przy Brdzie leżący formy przypadka zależnego: Ms

1888 SG IX 899

Wody borów Tucholskich uprowadzają rzeki: Brda Brdą a Czarną Wodą formy przypadka zależnego: N

1892 SG XII 594

Brahe

1902 Seligo 16

Brahe

1923 MpMbl(2069)

Brda

1963 Mp-25(miast 2, 5, czł 5, 6, choj 5, 6, 7, 10, tuch 2, 5, 8, byd 2, 5)

Brda a. [ Brahe ] a. < Dbra > a. < Niebrda >

1965 HW nr 655

Brda, -y formy przypadka zależnego: D

2004 GUGiK

Brda

2005 AtPHP(D-3, D-4, E-4)

Brda, -y formy przypadka zależnego: D

2006 HPol I 20

Dokumentacja

śrb. Kamionka (od jez. Wytoczno do Jez. Małołąckiego)
Kamionka

1965 HW nr 655

Oprac.: UB

[Powrót]